Ai biết những lúc nhọc nhằn, mồ hôi thánh thót rơi, giữa trời nắng vẫn đi cần mẫn vùi từng hạt xuống đất đồi. Những lúc rụt rè sờ sợ đi vạch từng đám cỏ rậm rạp cho cây con trồi ra, tránh bị phạt đi khi vườn cắt cỏ thu sinh khối. Thấy một con sâu róm xù xì gớm ghiếc là nhẩy cẫng lên, hét váng cả núi rừng. Những lúc tay không sẵn sàng bốc phân bò khô, và đi luôn bộ móng tay mới sơn sửa đẹp. Những lúc lễ mễ xách từng xô nhỏ tưới đám cây đang khát vì một bể tưới tiêu bị rò hết nước. Những khi xót xa khi cây mình trồng bị chết, cây đang lên tươi tốt bị nhổ trộm hoặc bị đồng bào cắt cỏ thuê phát mất. Có khi ngẩn ngơ mất cả ngày vì buồn…
Những lúc đơn hàng bị nhỡ, hỏng héo hết trái.
NHƯNG….
Bạn sẽ lấy lại năng lượng tích cực rất nhanh. Đơn giản chỉ vì bạn đang làm… vườn rừng. Này nhé,
Vườn rừng đẹp lắm. Sáng sớm thu mây mù bảng lảng. Trưa nắng vàng như rót mật. Chiều hoàng hôn dịu một góc trời. Trong làn mưa bụi nhìn rất đỗi Sapa. Mùa cam quýt chín vàng rực một góc đồi. Xuân đến hoa chanh thơm ngát, cây cối đâm chồi nảy lộc.
Bạn sẽ sớm quên đi những rắc rối nho nhỏ bởi bạn còn mải háo hức chờ mong hạt nảy mầm và hí hửng reo vui khi thấy từng cây con nhú lên và theo dõi chúng trưởng thành. Thậm chí qua một mùa mưa, bạn sẽ có rất nhiều kinh hỉ. Tỉ như, 10 hạt cau bạn đã vùi 8 tháng, nay tự dung lồ lộ dưới đám cỏ là gần 10 cây cau non khỏe mạnh và e ấp.
Còn là niềm hạnh phúc không nói thành lời khi thấy việc canh tác nông nghiệp sạch của mình đã phần nào ảnh hưởng được đồng bào bản địa. Viết đến đây tôi mới nhớ chuyện vừa xảy ra hôm qua khi một cô gái xứ Mường đang cắt cỏ cho tôi bảo, “Chị ơi, những cây cam lá đang ngả vàng này chị đừng đốn vội, để chỗ cho cây mướp cây bí leo đỡ phải bắc giàn. Để em cho chị hạt giống mướp hương chị gieo dưới gốc.” Nhìn khuôn mặt trẻ trung rám nắng bừng lên nụ cười mà tôi thấy một niềm xúc động len nhẹ nhẹ trong lồng ngực. Em thực ra đang lặp lại chính những lời tôi đã rủ rỉ với em và đồng bào quanh đây rất nhiều lần: Cây có vàng lá hay bắt đầu cỗi thì chớ đừng vội chặt đi. Để cây lại cho mát đất và làm chỗ leo cho bầu bí mướp, thiên lí, dưa chuột. Nếu muốn thay cây mới thì trồng cây con bên cạnh để nương vào bóng mát cây cũ qua mấy mùa nắng. Chừng nào cây con cứng cáp được khoảng 2 năm thì chặt cây cũ đi chưa muộn. Có lúc không cần chặt cây cũng tự khô và thành gỗ mục, làm luôn sinh khối.
Khi tôi mới lên, đồng bào hay tò mò xem cô gái nhỏ miền xuôi làm vườn như thế nào. Và họ luôn nhiệt tình khuyên tôi bón đạm lân kali, phun thuốc cỏ, phun thuốc trừ sâu, cắt cỏ. Lần nào tôi cũng kiên nhẫn giải thích vì sao tôi lại để cỏ cao, không dùng hóa chất, không đốt rẫy và rất hay trồng cây từ hạt. Vẫn cô gái trên sau một lần theo giúp tôi vùi mấy trăm hạt mít dọc bờ rào thì lúc về đã “tong tong” ra chợ chọn mua một quả mít thật ngon, ăn xong cũng đem hạt vùi khắp đồi nhà cô. :))) Còn một người hàng xóm phía đỉnh đồi cũng đã để thử 1 vườn bưởi 4 tháng mới cắt cỏ một lần và so sánh với một vườn khác cô thường xuyên cắt hơn đã kết luận rằng: vườn ít chăm hơn vẫn xanh tươi, vừa ít phải tưới hơn lại bớt được công phát cỏ. Một chị người Dao đã trồng khoai lang kín vườn bưởi, vừa có rau nuôi lợn, vừa ẩm đất, vừa đỡ tưới. Chị còn cho bí Mèo leo treo lủng lẳng trên cả vườn bưởi nữa.
Và bạn còn có một cộng đồng những người làm nông nghiệp sạch ủng hộ bạn. Những người có tâm say mê sưu tầm giống cổ và phân bón hay thuốc trừ sâu từ thực vật, các nhóm như nhóm mình tìm mọi cách tổ chức các cuộc thi để nhiều người biết đến những sản phẩm sạch và giúp người nông dân tiêu thụ sản phẩm nhanh và hiệu quả.
Đấy, làm vườn rừng là như thế. Tràn đầy cảm hứng và năng lượng tích cực tuy cũng có những lúc rất là ối dồi ôi. Dù thế nào thì những lợi lạc đất, cây và người được hưởng là không thể cân đo đong đếm được. Còn nhiều năm tháng nữa tôi mới chạm được tới khu vườn mơ ước và vì vậy mà sẽ vẫn còn nhiều câu chuyện để kể dần cho bà con nghe về một nghề đặc biệt: Nghề làm vườn lười…
